W dniu 14 grudnia 2021 r w siedzibie Turkowskiej Unii Rozwoju – T.U.R. w Krwonach odbyło się spotkanie z koordynatorami programu Leader, powołanymi w gminach członkowskich LGD TUR – ostatnie zaplanowane w Planie Komunikacji, poprzedzające także ostatnie nabory w ramach perspektywy finansowej 2014-2021.
Spotkanie rozpoczęło się przedstawieniem informacji nt. dotychczas zrealizowanych naborów. Poruszone zostały kwestie problemów, jakie wystąpiły w ostatnim naborze w ramach Podejmowania działalności gospodarczej, w tym m.in. w związku z brakiem możliwości spełnienia przez beneficjentów niektórych wymogów na etapie oceny (uzupełnienia wniosków o pomoc), prowadzonej przez urząd marszałkowski. Niestety – zazwyczaj dotyczy to beneficjentów, realizujących operacje w zakresie inwestycji budowlanej, dla których spełnienie przepisów prawa budowlanego często niemożliwe zarówno pod względem finansowym, jaki i organizacyjnym. Innym powodem jest też konieczność złożenia dodatkowych wyjaśnień celem wyeliminowania sytuacji tzw. „sztucznego udzielenia wsparcia” (np. w przypadku realizacji projektu, dla którego adres, pod którym prowadzona będzie działalność gospodarcza jest taki sam, jak adres prowadzącego już działalność w branży pokrewnej – członka rodziny), gdzie częstokroć wnioskodawcy wycofują wnioski lub nie dokonują stosownych uzupełnień. W przypadku rezygnacji wnioskodawców z uwagi na brak dokumentów wymaganych prawem budowlanym, dla LGD TUR stanowi to swoistego rodzaju problem. Na etapie oceny formalnej prowadzonej przez lokalną grupę działania, nie ma bowiem możliwości odmowy wsparcia w przypadku nie uzupełnienia braków formowalnych przez beneficjenta, a obniżenie punktacji często wiąże się z protestami ze strony wnioskodawców. W efekcie kilkakrotnie LGD TUR doświadczyła już sytuacji, że wnioski, co do których realności członkowie rady wyrazili wątpliwość przyznając niższą punktację, „blokują” budżet na kolejne nabory, które mogą być ponownie przeprowadzone dopiero po „uwolnieniu środków”, poprzedzonym często trwającą do pół roku procedurą. Dlatego też na spotkaniu poinformowano, że Zarząd LGD w 2020 roku zdecydował się na zmianę kryteriów oceny, tj. przyznawać dodatkowe punkty operacjom, które nie zakładają realizacji (dofinansowania) inwestycji budowlanej oraz będą realizowane przez okres nie dłuższy niż 3-ce. Oczywiście powyższa zmiana nie wyklucza inwestycji budowlanych, a premiuje te, które wiążą się z zakupem maszyn, urządzeń itp. W przypadku dużej liczby złożonych wniosków, dla których alokacja może okazać się niewystarczającą, liczba otrzymanych punktów może mieć znamienne znaczenie przy tworzeniu listy operacji wybranych mieszczących się w limicie środków przewidzianym na dany nabór. Kolejną istotną zmianą, na którą zwrócono uwagę podczas spotkania, w stosunku do kryteriów z naboru 13/2020, jest przyznanie 3 punktów za wykorzystanie budżetu w całości oraz 5 punktów za zaangażowanie do realizacji operacji własnych środków wnioskodawcy, w kwocie minimalnej 5 tys. zł. Inna zmiana dotyczy kryteriów strategicznych, które także z uwagi na różny sposób ich interpretacji, przysparzają problemów podczas oceny, tj. Ochrona środowiska i Innowacyjność. Po raz kolejny Zarząd LGD TUR zdecydował się na doprecyzowanie kryterium w zakresie Ochrony środowiska i adaptacji do zmian klimatu, formułując wymóg bezpośredniego związku inwestycji z ochroną środowiska, czy jej wpływu na zmianę klimatu, doprecyzowując, iż sam fakt zakupienia, czy zainstalowania żarówek typu LED, tak często nadużywany przez wnioskodawców, nie będzie brany pod uwagę. Podobnie w przypadku działalności gospodarczej potwierdzeniem innowacyjności ma być opinia jednostki naukowo-badawczej. Zmiany niniejsze mają z jednej strony ułatwić rozumienie kryteriów, z drugiej strony zapobiec dylematom podczas oceny wniosków. Jednak najważniejszą zmianą w stosunku do długo oczekiwanego już naboru w zakresie podejmowania działalności gospodarczej jest – zwiększenie kwoty dofinansowania do 100 tys. zł na jednego beneficjenta (poprzednia kwota 80 tys. zł). Warto przypomnieć, iż w tym wypadku dotacja przyznawana jest w formie premii i wynosi 100 %. Termin naboru – wielokrotnie przekładany (z uwagi na zwiększenie budżetu w wyniku otrzymania przez Turkowską Unię Rozwoju – T.U.R. dodatkowych środków za zrealizowanie wskaźników w I kamieniu milowym oraz w związku z tzw. „różnicami kursowymi”) szacowany jest na marzec 2022. Ma to też związek ze wspomnianym zwiększeniem kwoty wsparcia do 100 tys. zł, co wymaga zmian w Lokalnej Strategii Rozwoju, a procedowanie nad nimi będzie można rozpocząć, najwcześniej pierwszego dnia po zakończeniu naboru w ramach przedsięwzięcia 3.1.1 „Inwestycje na rzecz tworzenia oferty sprzędzenia czasu wolnego mieszkańców w oparciu o zintegrowane zasoby regionu”. Nabór na działania związane z rozwojem rekreacji i turystyki zaplanowany został w okresie 10-24 stycznia 2022 r., aczkolwiek obecnie LGD TUR oczekuje na jego zatwierdzenie przez Samorząd Województwa Wielkopolskiego. Może on jednak ulec nieznacznemu przesunięciu w czasie.
Co ważne – wszystkie te działania, nie byłyby możliwe, gdyby nie dodatkowe środki w wysokości 485 tys. euro, jakie otrzymała LGD, podpisując w listopadzie br. aneks do umowy ramowej z Samorządem naszego województwa. Alokacja na nabór w ramach przedsięwzięcia 3.1.1 wyniesie 310 737,93 euro, zaś na przedsięwzięcie 1.3.1, tj. w zakresie podejmowania działalności gospodarczej – 523 552,90 euro.
Warto również podkreślić, iż po przewalutowaniu budżetu LSR ze złotówek na euro, alokacja na wszystkie nabory podawana będzie w euro wraz z orientacyjną kwotą wyrażoną w złotówkach przeliczoną po kursie 4,00 zł. Wnioskodawcy jednak nadal składać będą wnioski na dotychczasowych zasadach w PLN. Mając na względzie obecny kurs euro, ostateczna kwota wyrażona w polskich złotówkach, jaka będzie brana pod uwagę przy zawieraniu umów z beneficjentami będzie na pewno wyższa. To z kolei pozwoli zaspokoić oczekiwania także i tych wnioskodawców, których operacje znajdą się na Liście operacji wybranych, nie mieszczących się w limicie.
